ΓΙΑΝΗΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ Του Χρίστου Γούδη

Η αντισυμβατικότητα του πραξικοπηματικά ανατραπέντος Γιάνη Βαρουφάκη είναι γνωστή από τις τηλεοπτικές και τις δημόσιες εν γένει εμφανίσεις του, εδώ και πολλά χρόνια. Η έννοια της αντισυμβατικότητας δεν συνεπάγεται, όπως υπονοούν πολλοί, ανορθολογισμό. Αντίθετα, πολλές φορές αποτελεί, μέσα από την ιδιορρυθμία του ύφους (στυλ) με την οποία είναι εγγενώς συνυφασμένη, τρόπο προβολής μιας εναλλακτικής και ενδεχομένως ορθότερης άποψης σε θέματα που η αδρανής κοινωνική μάζα είναι εμποτισμένη να προσλαμβάνει κατά ένα κοινώς αποδεκτό τρόπο, συνήθως υποβολιμαίο από την μηντιακή διαχείριση των ανθρωπίνων «μαζών».

Η αντισυμβατικότητα, σε θέματα εκφοράς και δόμησης λόγου, συνήθως εκλαμβάνεται ως «παραδοξολογία» από όλους εκείνους που δεν διαθέτουν την κριτική αντίληψη που θα τους επέτρεπε να συνειδητοποιήσουν ότι η δική τους «δοξολογία» δεν είναι παρά μια άποψη που τους επεβλήθη από υποδόριους μιθριδατισμούς πλύσης του εγκεφάλου τους, έτσι ώστε να βλέπουν και να «δοξολογούν» πράγματα και ανθρώπους καθ’ υπόδειξιν και κατ’ επιταγήν.

Η αντισυμβατικότητα, ως τρόπος υπέρβασης των φραγμάτων της κατεστημένης λογικής, αποτελεί μηχανισμό ρήξης του κελύφους του αυγού, τρόπο με τον οποίο ο Κολόμβος έκανε το αυγό να σταθεί όρθιο σπάζοντας την βάση του, τρόπο απλό μεν, αλλά κυριολεκτικά και ετυμολογικά «ρηξικέλευθο», με τον οποίο επιλύεται «έξυπνα» ένα δισεπίλυτο για τους πολλούς αίνιγμα («το αυγό του Κολόμβου» ή ο καθ’ ημάς «γόρδιος δεσμός»). Ο αιφνιδιασμός, τουτέστιν το ψυχολογικό σοκ που προκαλεί, σύνηθες στο κοινό που παρακολουθεί τα επιτεύγματα των ταχυδακτυλουργών και των τσιρκολάνων, αποτελεί μηχανισμό αφύπνισης αλλά και εξόδου από το τέλμα μιας τετριμμένης καθημερινότητας και την νωχελική αποδοχή καταστάσεων θεωρούμενων ως μη αναστρέψιμων. 

Η αντισυμβατικότητα ως έννοια εμπεριέχει εν δυνάμει την επαναστατικότητα ενάντια στα κακώς κείμενα πρόσωπα, πράγματα και «θαύματα», χωρίς φυσικά να εγγυάται την επιτυχία ανατροπής τους, αν δεν συμπαρασύρει την απαιτούμενη κρίσιμη κοινωνική μάζα για κάτι τέτοιο. 

Η αντισυμβατικότητα, αποδεκτή και καλοδεχούμενη στον χώρο της ποίησης, προκαλεί συνήθως την καχυποψία σε χώρους ελεγχόμενους από τον «κοινωνικό καθωσπρεπισμό» ο οποίος προτιμά τα ήρεμα νερά του Ντον και αποφεύγει τις καταιγίδες των τροπικών. Μόνο που οι καταιγίδες, οι τυφώνες και οι τρικυμίες είναι κι αυτές μέρος της φύσης και της ζωής. Κι όταν συμβαίνουν τα «τρελά», μόνον «τρελοί» μπορούν να τα αντιμετωπίσουν. Σε τέτοιες περιπτώσεις αποκτά το πλήρες της νόημα η ρήση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: «το πρόβλημά μας δεν είναι ότι είμαστε τρελοί, το πρόβλημά μας είναι ότι δεν είμαστε περισσότερο τρελοί». Τηρουμένων των αναλογιών, ίσως αυτό να είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα του Γιάνη Βαρουφάκη, στην προσπάθειά του να μείνει όρθιος στην καταιγίδα. 

Χρίστος Γούδης