Πόσο ρευστό είναι το πολιτικό σκηνικό; Μπορούν να συμβούν τα πάντα;
Σαφώς. Θα έλεγα ότι έχουμε επιστρέψει σε μια περίοδο πολιτικών σεισμών με απρόβλεπτες εξελίξεις. Ωστόσο, οι νέοι πολιτικοί πρωταγωνιστές, που προέκυψαν από τις τελευταίες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ και η νεοφασιστική Χρυσή Αυγή είναι σταθεροποιημένοι. Οι όποιες μετακινήσεις και μετατοπίσεις αφορούν κυρίως τα κόμματα της συγκυβέρνησης, το ΚΚΕ και τα πολύ μικρά κόμματα, όπως ο ΛΑΟΣ, οι Οικολόγοι Πράσινοι, που στην ουσία εξαφανίζονται.
Με βάση την τελευταία δημοσκόπηση της VPRC ποιοι ενισχύονται; Ενισχύονται τα «άκρα» και δυσκολεύονται τα λεγόμενα «μεσαία» κόμματα;
Ενισχύεται το ένα άκρο, η φασιστική δεξιά. Και ενισχύεται εις βάρος της φιλελεύθερης δεξιάς.
Η άνοδος της φασιστικής δεξιάς, θα συνεχιστεί; Υπάρχουν ποιοτικά στοιχεία που να στηρίζουν αυτή την εκδοχή;
Είναι ένα υπαρκτό ενδεχόμενο. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής στηρίζεται στην κρίση του κομματικού συστήματος και φυσικά στην οικονομική κρίση. Η Χ.Α. είναι ένα μόρφωμα που έχει μια συγκεκριμένη ανάγνωση της οικονομικής κρίσης, ρατσιστική, εθνικιστική κ.λπ., που ρίχνει το βάρος στον αντισυστημισμό και κάνοντας δουλειά πεδίου.
Τι εννοείς;
Εννοώ ότι παρεμβαίνουν στο παζάρι των μικροπωλητών, χτυπάνε τον μετανάστη, παρεμβαίνουν στο θέατρο και κυνηγάει τους ηθοποιούς. Φτιάχνει συσσίτια αποκλείοντας τους ξένους. Και όλα αυτά τα κάνει συστηματικά. Επίσης, έχει στρατηγική. Ως «κόμμα» δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τον ΛΑΟΣ. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός είναι ένα κόμμα του ακροδεξιού μεσαίου χώρου. Ήταν πολύ λάιτ, δεν είχε οργανωτική πολιτική, δεν είχε οργανώσεις βάσης, δεν έκανε δουλειά πεδίου. Πάντα κινιόταν μεταξύ μιας ακροδεξιάς παραφιλολογίας και μια συστημικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής.
Η Χ.Α. από πού αντλεί δυνάμεις;
Από τις εξαθλιωμένες λαϊκές τάξεις.
Οι οποίες μέχρι τώρα τι ψήφιζαν;
Κυρίως ψήφιζαν τα δύο κόμματα εξουσίας.
Υπάρχουν δείγματα ψηφοφόρων της αριστεράς που σήμερα επιλέγουν Χρυσή Αυγή;
Από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους της αριστεράς, όχι. Κυρίως πρόκειται για πολύ φτωχά κοινωνικά στρώματα…
Νέοι σε ηλικία;
Δεν θα το έλεγα. Οι τελευταίες εκλογές ανέδειξαν τρεις μεγάλες δεξαμενές για τη Χ.Α. Οι άνεργοι, κυρίως οι μακροχρόνια άνεργοι, στρώματα της μικρής ιδιοκτησίας και η αστυνομία. Η αστυνομία, ως κρατικός μηχανισμός απασχολεί πάρα πολλούς ανθρώπους, που μαζί με τις οικογένειές τους, είναι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Έχουμε, πλέον, μια ιδεολογικοπολιτική αυτονόμηση ενός βασικού πυρήνα του αστικού κράτους.
Με βάση τις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να διατηρεί τα υψηλά ποσοστά των τελευταίων εκλογών. Με τα σημερινά δεδομένα, η πορεία του ποια θα είναι;
Διατηρεί τις δυνάμεις του, αλλά αν θέλει να κάνει ένα βήμα παραπάνω θα χρειαστεί να επανατοποθετήσει την πολιτική του στρατηγική. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ πιθανό να είναι πρώτο κόμμα στη νέα εκλογική αναμέτρηση, αλλά σε ένα δύσκολα οριζόμενο και συνεχώς μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο, χωρίς όμορους πολιτικούς χώρους και με τη φασιστική απειλή μπροστά μας. Και όλα αυτά σε ένα πολιτικό περιβάλλον που διαλύονται όλα τα «μεσαία» πολιτικά μορφώματα. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας. Να είναι πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ και να έχει αξιωματική αντιπολίτευση είτε την Χρυσή Αυγή είτε να έχει υπάρξει ένα τόσο αναθεωρημένο πολιτικό τοπίο, που η πιο συγγενής πολιτική δύναμη να είναι η Νέα Δημοκρατία ή ένα τμήμα της. Μπορεί να ακούγεται ως εξωφρενικό αυτό το ενδεχόμενο, αλλά με τη ρευστότητα που υπάρχει σήμερα και με τη διάλυση των παλαιών κομματικών δομών, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το ΠΑΣΟΚ με τη σημερινή του μορφή, είναι πολύ πιθανό να μην το δούμε στη νέα Βουλή. Δεν ξέρω πόσο ασφαλής είναι η κοινοβουλευτική επιβίωση της ΔΗΜΑΡ. Δεν ξέρω, επίσης, κατά πόσο το ΚΚΕ θα καταφέρει να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του και να ανακτήσει, έστω, ένα αξιοπρεπές ποσοστό. Τέλος, από πουθενά δεν διαφαίνεται αύξηση της επιρροής χώρων όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και οι Οικολόγοι Πράσινοι.
Με βάση την τελευταία δημοσκόπηση της VPRC ποιοι ενισχύονται; Ενισχύονται τα «άκρα» και δυσκολεύονται τα λεγόμενα «μεσαία» κόμματα;
Ενισχύεται το ένα άκρο, η φασιστική δεξιά. Και ενισχύεται εις βάρος της φιλελεύθερης δεξιάς.
Η άνοδος της φασιστικής δεξιάς, θα συνεχιστεί; Υπάρχουν ποιοτικά στοιχεία που να στηρίζουν αυτή την εκδοχή;
Είναι ένα υπαρκτό ενδεχόμενο. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής στηρίζεται στην κρίση του κομματικού συστήματος και φυσικά στην οικονομική κρίση. Η Χ.Α. είναι ένα μόρφωμα που έχει μια συγκεκριμένη ανάγνωση της οικονομικής κρίσης, ρατσιστική, εθνικιστική κ.λπ., που ρίχνει το βάρος στον αντισυστημισμό και κάνοντας δουλειά πεδίου.
Τι εννοείς;
Εννοώ ότι παρεμβαίνουν στο παζάρι των μικροπωλητών, χτυπάνε τον μετανάστη, παρεμβαίνουν στο θέατρο και κυνηγάει τους ηθοποιούς. Φτιάχνει συσσίτια αποκλείοντας τους ξένους. Και όλα αυτά τα κάνει συστηματικά. Επίσης, έχει στρατηγική. Ως «κόμμα» δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τον ΛΑΟΣ. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός είναι ένα κόμμα του ακροδεξιού μεσαίου χώρου. Ήταν πολύ λάιτ, δεν είχε οργανωτική πολιτική, δεν είχε οργανώσεις βάσης, δεν έκανε δουλειά πεδίου. Πάντα κινιόταν μεταξύ μιας ακροδεξιάς παραφιλολογίας και μια συστημικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής.
Η Χ.Α. από πού αντλεί δυνάμεις;
Από τις εξαθλιωμένες λαϊκές τάξεις.
Οι οποίες μέχρι τώρα τι ψήφιζαν;
Κυρίως ψήφιζαν τα δύο κόμματα εξουσίας.
Υπάρχουν δείγματα ψηφοφόρων της αριστεράς που σήμερα επιλέγουν Χρυσή Αυγή;
Από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους της αριστεράς, όχι. Κυρίως πρόκειται για πολύ φτωχά κοινωνικά στρώματα…
Νέοι σε ηλικία;
Δεν θα το έλεγα. Οι τελευταίες εκλογές ανέδειξαν τρεις μεγάλες δεξαμενές για τη Χ.Α. Οι άνεργοι, κυρίως οι μακροχρόνια άνεργοι, στρώματα της μικρής ιδιοκτησίας και η αστυνομία. Η αστυνομία, ως κρατικός μηχανισμός απασχολεί πάρα πολλούς ανθρώπους, που μαζί με τις οικογένειές τους, είναι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Έχουμε, πλέον, μια ιδεολογικοπολιτική αυτονόμηση ενός βασικού πυρήνα του αστικού κράτους.
Με βάση τις δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να διατηρεί τα υψηλά ποσοστά των τελευταίων εκλογών. Με τα σημερινά δεδομένα, η πορεία του ποια θα είναι;
Διατηρεί τις δυνάμεις του, αλλά αν θέλει να κάνει ένα βήμα παραπάνω θα χρειαστεί να επανατοποθετήσει την πολιτική του στρατηγική. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ πιθανό να είναι πρώτο κόμμα στη νέα εκλογική αναμέτρηση, αλλά σε ένα δύσκολα οριζόμενο και συνεχώς μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο, χωρίς όμορους πολιτικούς χώρους και με τη φασιστική απειλή μπροστά μας. Και όλα αυτά σε ένα πολιτικό περιβάλλον που διαλύονται όλα τα «μεσαία» πολιτικά μορφώματα. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας. Να είναι πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ και να έχει αξιωματική αντιπολίτευση είτε την Χρυσή Αυγή είτε να έχει υπάρξει ένα τόσο αναθεωρημένο πολιτικό τοπίο, που η πιο συγγενής πολιτική δύναμη να είναι η Νέα Δημοκρατία ή ένα τμήμα της. Μπορεί να ακούγεται ως εξωφρενικό αυτό το ενδεχόμενο, αλλά με τη ρευστότητα που υπάρχει σήμερα και με τη διάλυση των παλαιών κομματικών δομών, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το ΠΑΣΟΚ με τη σημερινή του μορφή, είναι πολύ πιθανό να μην το δούμε στη νέα Βουλή. Δεν ξέρω πόσο ασφαλής είναι η κοινοβουλευτική επιβίωση της ΔΗΜΑΡ. Δεν ξέρω, επίσης, κατά πόσο το ΚΚΕ θα καταφέρει να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του και να ανακτήσει, έστω, ένα αξιοπρεπές ποσοστό. Τέλος, από πουθενά δεν διαφαίνεται αύξηση της επιρροής χώρων όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και οι Οικολόγοι Πράσινοι.